HADIS-HADIS TA`ARUD : TENTANG WAJIB DAN TIDAK WAJIBNYA MANDI JANABAH KARENA SANGGAMA TANPA MENGELUARKAN SPERMA ( Suatu Analisis Kritik Dengan Pendekatan Holistik)

  • Tasmin Tangngareng Fakultas Ushuluddin, Filsafat & Politik Universitas Islam Negeri Alauddin Makassar

Abstract

Tulisan ini mengkaji  hadis-hadis kontroversial tentang wajib dan tidak wajibnya mandi janabah karena sanggama tanpa mengeluarkan sperma. Mukhtalaf al-hadis adalah hadis sahih atau hadis hasan yang secara lahiriah tampak saling bertentangan dengan hadis sahih atau hadis hasan lainnya. Namun, makna yang sebenarnya atau maksud yang dituju oleh hadis-hadis tersebut tidaklah bertentangan karena satu dengan lainnya pada hakekatnya dapat dikompromikan atau dicari penyelesaiannya baik dalam bentuk al-Jam`u , nasakh ataupun tarjih. Hadis yang pertama menyatakan bahwa mandi janabah menjadi wajib bila kegiatan jima` atau sanggama berhasil memancarkan sperma, sedang bila tidak sampai memancarkan sperma, maka mandi janabah tidak wajib. Kata الماء pertama bermakna air biasa, dan yang kedua adalah sperma. Selanjutnya hadis kedua menyatakan bahwa mandi janabah adalah wajib bagi setiap orang yang melakukan kegiatan jima` atau sanggama, baik kegiatan itu berhasil memancarkan sperma maupun tidak.  Kata شعب adalah bentuk jamak dari  شعبةyang berarti bagian anggota badan. Oleh karenaya secara tekstual petunjuk hadis tersebut tampak bertentangan. Menurut penelitian ulama hadis, petunjuk kedua hadis tersebut tidak bertentangan (mukhtalif), sebab hadis yang pertama terjadi pada masa awal Islam, kemudian datang petunjuk hadis yang kedua yang petunjuknya (isinya) menghapus (al-nasikh) hukum hadis yang pertama Dalam menanggapi kedua hadis tersebut, para ulama terbagi dua kelompok ada yang berpegang pada nash yang mansukh dan tidak mewajibkan mandi kalau tidak sampai mengeluarkan sperma. Kelompok kedua jumhur ulama yang berpegang kepada nash yang nasikh., yang mewajibkan mandi, sebab melakukan jima`walaupun tanpa mengeluarkan sperma. Dari kedua pendapat tersebut, penulis sependapat dengan pendapat yang kedua dengan statemen bahwa pernyataan yang menyatakan tidak wajib mandi hanya berdasarkan mafhum. Sedangkan hadis yang mewajibkan mandi adalah manthuq. Jadi, selama masih ada lafaz manthuq lafaz mafhum tidak digunakan sebab lafaz manthuq lebih kuat dari lafaz mafhum. Dengan demikian ayat tersebut diatas  menguatkan manthuq (matan hadis tersebut) dan pada ayat tersebut tidak dikemukakan apakah junub mengeluarkan sperma atau tidak, keduanya wajib mandi.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Al-Qur`an al-Karim.

Abu Syuhbah, Muhammad. Fi Rihab al-Sunnah al-Kutub al-Sihah al-Sittah. Kairo: Majma` al-Buhus al-Islamiyyah, 1389 H/1969 M

Abu Zahw, Muhammad Muhammad. al-Hadis wa al-Muhaddisun (Beirut: Dar al-Kitab al-Arabiy, 1404 H/1984 M

Adlabiy, Salah al-Din bin Ahmad. Manhaj Naqd al-Matn (Beirut: Dar al-Afaq al-Jadidah, 1403 H/1983 M.

Adlabiy, Salah al-Din ibn Ahmad. Manhaj Naqd al-Matn (Beirut: D±r al-Afaq al-Jadidah, 1403 H/1983 M),h. 238

Ahmad, Arifuddin. Paradigma Baru Dalam Memahami Hadis Nabi Refleksi Pemikiran Pembaruan M. Syuhudi Ismail . Ciputat: Intimedia Ciptanusantara, 2005.

Asqalan³, Syihab al-Din Ahmad ibn Ali ibn Hajar. Al-Isabat fi Tamyiz al-Sahabah, jilid II (Beirut: Dar al-Fikr, 1409 H/1989 M

-----------.Tahzib al-Tahzib, Juz IV (Beirut: D±r al-Fikr, 1404 H./ 1984 M

-----------.Fath al-Bar³ Syarh Sahih al-Bukhar³, juz I, ( Cet. I; Beirut: Dar al-Fikr, 1993

-------------. Nuzhat al-Nazar Syarh Nuhbat al-Fikr ( Kairo: Matba`at Istiqamah, 1368 H

--------------. Nuzhatun Nazar Syarh Nukhbah al-Fikr. Semarang: Maktabah al-Munawwar, tth), h. 24-25

Al-Bagdadiy, Abu Bakr Ahmad bin Ali Sabit al-Khatib. Kitab al-Kifayah fi Ilm al-Riwayah (Mesir: Matba`ah al-Sa`adah, 1972

---------------.. Tarikh Bagdad aw Madinat al-Salam, juz IV (al-Madinah al-Munawwarah: al-Maktabat al-Salafiyah, t.th

Al-Bandariy, Abd al-Gaffar Sulayman Al-Mawsu`at Rijal al-Kutub al-Tis`ah, juz II (Beirut: Dar al-kutub al-Ilmiyah, 1413 H/1993 M

Al-Bukhar³, Abu Abd Allah Muhammad bin Isma`il. Sahih al-Bukhar³, juz I ( Beirut: D±r al-Fikr, t.th

------------., Al-Tarikh al-Kabir, juz V (Beirut : Dar al-Fikr, 1407 H/1987 M

Al- Daraqutniy, Abu al-Hasan Ali ibn Umar bin Ahmad. Zikr Asma` al-Tabi`in wa man Ba`dahum mimman Sahhat Riwayatuhu `an al-Siqat `ind al-Bukhariy wa Muslim juz I (Beirut: Mu`assasat al-Kutub al-Saqafiyyah, 1406 H/1986 M

Al-Harawiy, Abu al-Faid Muhammad bin Muhammad bin Ali. al-Jawahir al-Ushul fi Ilm Hadis al-Rasul . Madinah al-Munawwarah: Maktabah al-Ilmiyah, 1373 H.

ibn Asir, Izz al-Din Abi al-Husayn `Ali ibn Muhammad al-Jazariy. Usd al-Gabah, jilid II.(Beirut: dar al-Fikr, 1390 H/1970 M

Ibn Hazm, Ali bin Ahmad. Al-Ihkam Fi Ushul al-Ahkam, Juz II. Kairo: Mathba`ah al-`Ashimah, tth.

ibn Sa`d, Muhammad ibn Mani` al-Bisriy al-Zuhriy. Tabaqat al-Kubra, jilid V (Beirut: Dar Sadir, 1405 H/1985 M

Ibnu Salah, Abu Amr Usman bin Abd al-Rahman. Ulum al-Hadis, (Madinah al-Munawwarah: Maktabah al-Ilmiyah, 1972.

Iraqiy, Zayn al-Din Abd al-Rahman ibn al-Husain. al-Taqyid wa al-Idah Syarh Muqaddimah ibn al-Salah (Beirut: Dar al-Fikr, 1401 H/ 1981 M

Ismail, M. Syuhudi. Hadis Nabi Yang Tekstual dan Kontekstual Telaah Ma`ani al-Hadis Tentang Ajaran Islam Yang Universal, Temporal dan Lokal. Cet. I; Jakarta: Bulan Bintang, 1994.

--------------. Hadis Nabi Menurut Pembela Pengingkar dan Pemalsunya. Cet. I; Jakarta: Gema Insani Press, 1995

-----------. Kaedah Kesahihan Sanad Hadis, Telaah Kritis dan Tinjauan dengan Pendekatan Ilmu Sejarah . Jakarta: Bulan Bintang, 1988

Itr, Nur al-Din. Manhaj al-Naqd Fiy Ulum al-Hadis. Cet. II. Damsyiq: Dar al-Fikr, 1979.

Al-Jardaniy, Muhammad Abd Allah. Fath al-Allam bin Syarh Mursyid al-Anam fi Fiqh ala Mazhab al-Sadat al-Syafi`iyah, juz IV (al-Madinah al-Munawwarah: Dar al-Salam li al-Taba`at wa al-Nasyr, 1410 H/1990 M

Khalid Muhammad Khalid, Rij±l al-Had³s Hawl al-Ra­l (Beirut: Dar al-Fikr, t.th), h. 432.

Al-Khatib, Muhammad Ajj±j Ushul al-Hadis `Ulumuhu wa Mustahuhu (Beirut: D±r al-Fikr, 1395 H/1975 M.

Mahmud, Abd. Halim. al-Sunnah fi Makanatiha wa fi Tarikhiha (Kairo: Dar al-Katib al-Arabiy, 1967 M

Al-Mazziy, Jamal al-Din Abi al-Hajjaj Yusuf,Tahzib al-Kamal fi Asma` al-Rijal, Juz VIII (Beirut: D±r al-Fikr, 1414 H/1994 M

Al-Qattan, Manna` Khalil. Mabahis fi Ulumil Qur`an, diterjemahkan oleh Muzakir AS dengan judul “ Studi Ilmu-Ilmu Qur`an ( Cet. III; Bogor: Pu

Al-Qusairiy, Abu al-Husayn Muslim ibn al-Hajj±j. Sah³h Muslim, juz IV (Indonesia: Maktabah Dahlan, t.th

------------.Sahih Muslim, juz I (T.tp: Isa al-Babi al-Halabi wa Syurakah, 1375 H/1960

Rahman, Fazlur. Islamic Methodology in History . Karachi: Central Institut of Islamic Researh, 1965.

Al- Rajihiy, Syarf al-Din `Aliy. Mushtalah al-Hadis wa Asaruh `Ala al-Dars al-Lughawi `Inda al-Arabiy (Beirut: Dar al-Nahdat al-Arabiyyah, t.th.

Al-Raziy, Abu Muhammad Abd al-Rahman ibn Abi Hatim Muhammad ibn Idris ibn al-Munzir Kitab al-Jarh wa al-Ta`dil, juz V (Cet. I; Haiderabat : Majlis Da`irat al-Ma`arif, 1371 H/ 1952

Al-Saleh, Subhi. Ul­m al-Hadis wa Mustalahuhu (Beirut: Dar al-Ilm li al-Malayin, 1977 M

Salih, Muhammad Adib. Lamahat fi Ushul al-Hadis (Beirut: al-Maktabah al-Islami, 1399H), h. 80-81

Shabbaq, Muhammad. al-Hadis al-Nabawiy (Riyadh: Maktabah al-Islamiy, 1392 H/1972 M

Al-Shan`ani, Muhammad bin Isma`il. Subul al-Salam Syarh Bulug al-Maram, juz I (Mesir: Mustafa al-Babi al-Halabi wa Awladuh, 1379 H/1960 M

Al-Suyuti, Jal±l al-D³n Abd al-Rahm±n ibn Ab³ Bakr. Tabaqat al-Huff±z (Beirut: D±r al-Kutub Ilmiyah, 1403 H/1983 M

------------, Miftah al-Jannah fi Ihtijaj bi al-Sunnah. al-Madinah al-Munawwarah: Matba`ah al-Rasyiid, 1399 H/1979 M

--------------.. Tadrib al-Rawiy fiy Syarh Taqrib al-Nawawiy, Jilid II. Medinah: al-Maktabat al-`Ilmiyah, 1972.

Syafi`i, `Abu `Abdillah Muhamma Idris. Kitab Ikhtilaf al-Hadis. Beirut: Dar al-Fikr, 1403 H,1983 M.

Al-Syahawiy, Ibrahim Dasuqi. Mustalah al-Hadis (Kairo: Syirkat al-Taba`at al-Fanniyat al-Muttahidah, t.th

Al-Syahrazuriy,Amr Usman ibn Abd al-Rahman ibn al-Salah. Ulum al-Hadis (al-Madinah al-Munawwarah: al-Maktabah al-Ilmiyah, 1972

Al-Syathibiy, Abu Ishaq Ibrahim. al-Muwafaqat fi Ushul al-Syari`ah bi al-Syarh `Abd Allah Darraz. Mesir: al-Maktabah al-Tajirah al-Kubra, t.th.

Al-Tahhan, Mahmud. Taysir Mushthalah al-Hadis. Kairo: Dar al-Turas al-Arabiy, 1981.

Usm±n, Abd al-Rahman Muhammad. “Taqdim” dalam Abu Tayyib Muhammad Syams al-Haq al-`Azin Abadiy, `Awn al-Ma`bud Syarh Sunan Abi Dawud , Jilid I (Cet. III; Beirut: D±r al-Fikr, 1399 H/ 1979 M),. h. 5.

Al-Zahabiy, Abu Abd Allah Muhammag bin Ahmad ibn Usman. Siyar `Alam al-Nubala, juz IX (Beirut: Muassasat al-Risalat, 1410 H/1990 M

-------------., Kitab Tazkirat al-Huffaz (Beirut: Dar Ihya al-Turas al-Arabiy, 1375 H/1955 M.

Published
2017-10-05
How to Cite
Tangngareng, T. (2017). HADIS-HADIS TA`ARUD : TENTANG WAJIB DAN TIDAK WAJIBNYA MANDI JANABAH KARENA SANGGAMA TANPA MENGELUARKAN SPERMA ( Suatu Analisis Kritik Dengan Pendekatan Holistik). Sulesana: Jurnal Wawasan Keislaman, 11(1), 79 - 105. https://doi.org/10.24252/.v11i1.3549
Section
Artikel
Abstract viewed = 1584 times