The Modern Indonesian Experience in Coexistence between Muslims and Others: Presentation and Evaluation

  • Muntaha Artalim Zaim Lecture at the Department of Fiqh & Usul al-Fiqh, AHAS IRKHS, International Islamic University Malaysia
    (MY)
Keywords: coexistence, the Indonesian experience, Muslims and others, reality

Abstract

The purpose of this paper is to explore and evaluate Indonesia's modern experience in promoting peaceful coexistence between Muslims and others. The main issue addressed by the research is how to achieve a balance between preserving the country's Islamic identity and ensuring the rights of non-Muslim minorities, amid contemporary social and political challenges. The research relies on an analytical and descriptive methodology, presenting historical and social facts and events that have contributed to shaping the coexistence model in Indonesia. The findings indicate that the Islamic identity remains preserved, despite intellectual skirmishes. The main contribution of the research lies in its recommendations for future policies that can help enhance this coexistence at the national and international levels. The final results affirm that Indonesia is an inspiring model that can be utilized by other countries seeking to promote peaceful coexistence among their diverse societal components, though some of these experiences require assessment and adjustment.

References

‘Abd al-Khāliq, ‘Abd al-Raḥmān, al-Ḥadd al-Fāṣil bayna al-Īmān wa-al-Kufr wa-Yalīh Dirāsah fī al-Walā’ wa-al-Barā’ (Iskandariyyah: Dār al-Īmān, 2002).

'Abdu 'l-Ahad Dawud, Muhammad in the Bible (Qatar: Department of Islamic Affairs, 6th edition, 1996).

Abdurrahman Wahid, Islamku, Islam Anda dan Islam Kita: Agama, Masyarakat, Negara, Demokrasi (Jakarta: The Wahid Institute, 2006).

Abū Zayd, Bakr, al-Ibṭāl li-Naẓariyyat al-Khalṭ bayna Dīn al-Islām wa-Ghayrih min al-Adyān (Riyāḍ: Dār al-‘Āṣimah, ṭ 1, 1417H).

al-Afghānī, Jamāl al-Dīn, al-Radd ‘alā al-Dahriyyīn, tarjamat: Muḥammad ‘Abduh wa-‘Ārif Abū Tarāb al-Afghānī (al-Qāhirah: Muṣṭafā Muḥammad al-Kutubī, ṭ 4, 1333H).

al-Bahnasāwī, Sālim, al-Ḥukm wa-Qaḍiyyat Takfīr al-Muslim (al-Kuwayt: Dār al-Buḥūth al-‘Ilmiyyah/‘Umān: Dār al-Bashīr, ṭ 3, 1405H/1985M).

al-Bukhārī, Abū ‘Abd Allāh Muḥammad ibn Ismā‘īl ibn Ibrāhīm ibn al-Mughīrah, (1419H/1998M). al-Jāmi‘ al-Musnad al-Ṣaḥīḥ al-Mukhtaṣar min Umūr Rasūl Allāh ﷺ wa-Sunanih wa-Ayyāmih (Ṣaḥīḥ al-Bukhārī), i‘tanā bih Abū Ṣuhayb al-Karmī. Riyāḍ: Bayt al-Afkār al-Dawliyyah li-al-Nashr wa-al-Tawzī‘.

al-Jalīnd, Muḥammad al-Sayyid, al-Waḥy wa-al-Insān: Qirā’ah Ma‘rifiyyah (al-Qāhirah: Dār Qibā’ li-al-Ṭibā‘ah wa-al-Nashr, 2002M).

al-Jurjānī, ‘Alī ibn Muḥammad ibn ‘Alī, al-Ta‘rīfāt (Bayrūt: Dār al-Kitāb al-‘Arabī, ṭ 1, 1405H).

al-Mur‘ashlī, Hānī, al-Māddiyyah wa-al-Lībirālliyyah (al-Iskandariyyah: al-Maktab al-‘Ilmī li-al-Nashr wa-al-Tawzī‘, 2001).

al-Nīsābūrī, Muslim ibn al-Ḥajjāj Abū al-Ḥusayn al-Qushayrī, al-Musnad al-Ṣaḥīḥ al-Mukhtaṣar min al-Sunan bi-Naql al-‘Adl ‘an al-‘Adl ‘an Rasūl Allāh ﷺ (Ṣaḥīḥ Muslim), i‘tanā bih Abū Ṣuhayb al-Karmī (Riyāḍ: Bayt al-Afkār al-Dawliyyah li-al-Nashr wa-al-Tawzī‘, 1419H/1998M).

al-Qaffārī, Nāṣir ibn ‘Abd Allāh wa-al-‘Aql, Nāṣir ibn ‘Abd al-Karīm, al-Mawjiz fī al-Adyān wa-al-Madhāhib al-Mu‘āṣirah (Riyāḍ: Dār Ishbīliyā, 1426/2005).

al-Qaḥṭānī, Muḥammad Sa‘īd, al-Walā’ wa-al-Barā’ fī al-Islām (Riyāḍ: Dār Ṭayyibah li-al-Nashr wa-al-Tawzī‘, ṭ 10, 1422).

al-Qaḥṭānī, Sa‘īd ibn ‘Alī ibn Wahf, Qaḍiyyat al-Takfīr bayna Ahl al-Sunnah wa-Firaq al-Ḍalāl (n.p., Iṣdār bi-Idhn min Wizārat al-I‘lām bi-al-Riyāḍ, bi-Tārīkh 16/10/1409).

al-Rudhaymān, Aḥmad ibn Jazā‘ Muḥammad, Manhaj al-Imām Muḥammad ibn ‘Abd al-Wahhāb fī Mas’alat al-Takfīr (Riyāḍ: Dār al-Faḍīlah, ṭ 1, 1426H/2005M).

al-Sa‘dī, ‘Abd al-Raḥmān Nāṣir, al-Adillah al-Qawāṭi‘ wa-al-Barāhīn fī Ibṭāl Uṣūl al-Mulḥidīn (Riyāḍ: Maktabat al-Ma‘rif, 1402/1982).

al-Sa‘dī, Ṭāriq Khalīl, Muqāranat al-Adyān: Dirāsah fī Maṣādir al-Adyān al-Samāwiyyah: al-Yahūdiyyah wa-al-Masīḥiyyah wa-al-Islām, wa-al-Adyān al-Waḍ‘iyyah: al-Hindūsiyyah wa-al-Jīniyyah wa-al-Būdhiyyah (Bayrūt: Dār al-‘Ulūm al-‘Arabiyyah, ṭ 1, 1425H/2005M).

al-Shahrastānī, Abū al-Fatḥ Muḥammad ibn ‘Abd al-Karīm Abū Bakr Aḥmad, al-Milal wa-al-Niḥal, taḥqīq: Amīr ‘Alī Mahnā wa-‘Alī Ḥasan Fā‘ūr (Bayrūt: Dār al-Ma‘rifah, ṭ 3, 1414H/1993M).

al-Shahrastānī, Abū al-Fatḥ Muḥammad ibn ‘Abd al-Karīm, al-Milal wa-al-Niḥal, taḥqīq: Amīr ‘Alī Mahnā wa-‘Alī Ḥasan Fā‘ūr (Bayrūt: Dār al-Ma‘rifah, ṭ 2, 1993/1414).

al-Shaykhānī, Muḥammad, Allāh Yataḥaddā al-Mulḥidīn - Adillah ‘Ilmiyyah Mu‘āṣirah li-Ithbāt Wujūd Allāh (Dimashq: Dār Qutaybah, ṭ 1, 2001).

al-Sijistānī, Abū Dāwūd Sulaymān ibn al-Ash‘ath ibn Isḥāq ibn Bashīr ibn Shaddād ibn ‘Amr al-Azdī, Sunan Abī Dāwūd, taḥqīq: Shu‘ayb al-Arna’ūṭ - Muḥammad Kāmil Qarā Bulllī (Bayrūt: Dār al-Risālah al-‘Ālamiyyah, ṭ 1, 1430H/2009M).

al-Suyūṭī, Jalāl al-Dīn ‘Abd al-Raḥmān, al-Ashbāh wa-al-Naẓā’ir fī Qawā‘id wa-Furū‘ Fiqh al-Shāfi‘iyyah, taḥqīq wa-ta‘līq: Muḥammad al-Mu‘taṣim billāh al-Baghdādī (Bayrūt: Dār al-Kitāb al-‘Arabī, ṭ 4, 1418H/1998M).

al-Tamīmī, Abū Manṣūr ‘Abd al-Qāhir ibn Ṭāhir, al-Milal wa-al-Niḥal, taḥqīq: Albīr Naṣrī Nādir (Bayrūt: Dār al-Sharq, 1970).

al-Ṭurayqī, ‘Abd Allāh ibn Ibrāhīm, al-Isti‘ānah bi-Ghayr al-Muslimīn fī al-Fiqh al-Islāmī (Bayrūt: Mu’assasat al-Risālah, ṭ 2, 1414).

Anis Malik Thoha, “Conflicting Religious Truth-Claims: An Islamic Approach”, Journal Islam in Asia, Internatuonal Islamic University Malaysia, vol. 3, no. 2, pp. 123-124.

Asep S. Muhtadi, Pribumisasi Islam: Ikhtiar untuk Menggagas Fiqih Kontekstual (Bandung: Pustaka Setia Bandung, 1st edition, February, 2005).

Dārāz, Muḥammad ‘Abd Allāh, al-Dīn: Buḥūth Mumahhidah li-Dirāsat Tārīkh al-Adyān, (al-Qāhirah: D. Nāshir, 1371H/1952M), ṣ 29-32, 49-50.

Dugheim, Samīḥ, Adyān wa-Mu‘taqadāt al-‘Arab Qabla al-Islām (Bayrūt: Dār al-Fikr al-Lubnānī, ṭ 1, 1995).

Endang Saifuddin Anshari, Piagam Jakarta 22 Juni 1945: Sebuah Konsensus Nasional Tentang Dasar Negara Republik Indonesia (1945-1949) (Jakarta: Gema Insani Press, 3rd edition, 1997).

Fattāḥ, ‘Irfān ‘Abd al-Ḥamīd, al-Naṣrāniyyah: Nash’atuhā al-Tārīkhiyyah wa-Uṣūl I‘tiqādihā (Kuala Lumpur: Dār al-Tajdīd li-al-Ṭibā‘ah wa-al-Nashr wa-al-Tarjamah, ṭ 2, 1426/2005).

Greg Barton, Gagasan Islam liberal di Indonesia: Pemikiran Neo-modernisme Nurcholish Madjid, Djohan Effendi, Ahmad Wahib dan Abdurrahman Wahid (Jakarta: Paramadina, 1999)

Handrianto, 50 Tokoh Islam Liberal Indonesia: Pengusung Ide Sekularisme, Pluralsme dan Liberalisme Agama (Jakarta Timur: Hujjah Press, Ed 3, November, 2007)

Ibn Ḥazm, Abū Muḥammad ‘Alī ibn Aḥmad, al-Faṣl fī al-Milal wa-al-Ahwā’ wa-al-Niḥal, taḥqīq: Muḥammad Ibrāhīm Naṣr wa-‘Abd al-Raḥmān ‘Amīrah (Bayrūt: Dār al-Jīl, n.d.).

Ibn Kathīr, Abū al-Fidā’ Ismā‘īl ibn ‘Umar al-Qurashī al-Dimashqī, (1420H/1999M). Tafsīr al-Qur’ān al-‘Aẓīm, taḥqīq: Sāmī ibn Muḥammad Salāmah, Riyāḍ: Dār Ṭayyibah li-al-Nashr wa-al-Tawzī‘, ṭ 2.

Ibn Manẓūr, Muḥammad ibn Mukarram al-Afrīqī al-Miṣrī, Lisān al-‘Arab (Bayrūt: Dār Ṣādir, ṭ 1, n.d.).

Ibn Qayyim al-Jawziyyah, Shams al-Dīn Abū ‘Abd Allāh Muḥammad ibn Abī Bakr, Aḥkām Ahl al-Dhimmah, taḥqīq: Ṭāhā ‘Abd al-Ra’ūf Sa‘d (Bayrūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, ṭ 1, 1415H/1995M).

Ibrāhīm, Muḥammad Ibrāhīm, al-Adyān al-Waḍ‘iyyah fī Maṣādirihā al-Muqaddasah wa-Mawqif al-Islām Minhā (Shubrā: Dār al-Amānah, 1406/1995).

Karkār, Jamāl, Athar al-‘Urf fī Taghayyur al-Fatwā (Bayrūt: Dār Ibn Ḥazm, ṭ 1, 1430H/2009M).

Khālid, Ḥasan, Mawqif al-Nabī ﷺ min al-Diyānāt al-Thalāth - al-Wathaniyyah wa-al-Yahūdiyyah wa-al-Naṣrāniyyah (Bayrūt: Dār al-Kitāb al-Islāmī, n.d.).

Makram, ‘Abd al-‘Āl Sālim, al-Fikr al-Islāmī bayna al-‘Aql wa-al-Waḥy wa-Atharahu fī Mustaqbal al-Islām (al-Qāhirah: Dār al-Shurūq, ṭ 1, 1402H/1982).

Miflāṣ, Khālid ibn ‘Alī, "Intāj mā Ṣannafah al-Muslimūn fī Mujādalah Ahl al-Kitāb min al-Yahūd wa-al-Naṣārā ‘Abr al-Qurūn al-Arba‘ah ‘Asharah," Majallat Āfāq al-Thaqāfah wa-al-Turāth, taṣdur ‘an Qism al-Dirāsāt wa-al-Nashr wa-al-Shu’ūn al-Khārijiyyah bi-Markaz Juma‘ah al-Mājid li-Thaqāfah wa-al-Turāth, al-Sanah 18, al-‘Adad 70, Rajab 1431H/Yūniyū 2010M, ṣ 6.

Muhammad Ali, "The Rise of the Liberal Islam Network (JIL) in Contemporary Indonesia", AJISS (The American Journal of Islamic Social Sciences) 22:1.

Muḥammad, Khalīfah Ḥasan Aḥmad, ‘Alāqat al-Islām bi-al-Yahūdiyyah: Ru’yah Islāmiyyah fī Maṣādir al-Tawrāh al-Ḥāliyah (al-Qāhirah: Dār al-Thaqāfah li-al-Nashr wa-al-Tawzī‘, 1988).

Muṣṭafā, Ḥilmī, al-Islām wa-al-Adyān: Dirāsah Muqāranah (Bayrūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1424H/2004).

Namsūk, ‘Abd Allāh Muṣṭafā, al-Būdhiyyah, Tārīkhuhā wa-‘Aqā’iduhā wa-‘Alāqat al-Ṣūfiyyah Bihā (Riyāḍ: Maktabat Aḍwā’ al-Salaf, ṭ 1, 1420/1999).

Ṣabrī, Muṣṭafā, Mawqif al-‘Aql wa-al-‘Ilm wa-al-‘Ālam min Rabb al-‘Ālamīn wa-‘Ibādih al-Mursalīn (Bayrūt: Dār Iḥyā’ al-Turāth al-‘Arabī, ṭ 2, 1401H/1981M).

Sālim, Ghassān Salīm, Maḥāwir al-Iltiqā’ wa-Maḥāwir al-Iftirāq bayna al-Masīḥiyyah wa-al-Islām (Bayrūt: Dār al-Ṭalī‘ah, ṭ 1, 2004M); Aḥmad ‘Abd al-Wahhāb, al-Waḥy wa-al-Malā’ikah fī al-Yahūdiyyah wa-al-Masīḥiyyah wa-al-Islām (al-Qāhirah: Maktabat Wahbah, 1979).

Ṭāhā, Anīs Mālik, (2005M). al-Ta‘addudiyyah al-Dīniyyah: Ru’yah Islāmiyyah, Kuala Lumpur: Markaz al-Buḥūth – al-Jāmi‘ah al-Islāmiyyah al-‘Ālamiyyah bi-Malīziyā, ṭ 1.

Wilfred Cantwell Smith, The Meaning and End of Religion (London: SPCK, 1978).

Zaydān, ‘Abd al-Karīm, (1408H/1988M). Aḥkām al-Dhimmiyyīn wa-al-Musta’minīn fī Dār al-Islām, Bayrūt: Mu’assasat al-Risālah, ṭ 2.

Published
2024-06-30
How to Cite
Zaim, M. A. (2024). The Modern Indonesian Experience in Coexistence between Muslims and Others: Presentation and Evaluation. Al Daulah : Jurnal Hukum Pidana Dan Ketatanegaraan, 13(1), 20-33. https://doi.org/10.24252/al-daulah.v13i1.48650
Abstract viewed = 44 times